Vahdet-i vücut'cularla, Vahdet-i mevcut'cuların tarihi tartışmalarından süzülüp gelen, gelenek-görenek'lerle kendini yaşatmış olan dini-felsefi bir öğretidir Alevilik ! Bu öğreti temel de "mistik maya" ile örgülenmesine rağmen aslolarak sorgulamayı ve "akıl"ı temel aldı ! Şaman öğretilerinin doğa değerleri, antik Yunan felsefecilerinin akıl yürütmeleri ile Ortadoğu ve Mezopotamya'nın kültürleri uzun tarihsel süreçte harmanlanıp birbirini beslediler ! Akıl yürütme, bin yılların tecrübeleriyle sentez olunca "göğe uçurulmuş" olan insan yere indirildi ve toprakla buluşturuldu ! Işığın gücü kutsal kabul edildi ve böylece mistik maya "doğa'laştı" ! İnsanların, erk'in boyunduruğu ve zulmünden kurtarılması çabaları "CEM" toplantılarını doğurdu ! Bu suretle, sadece yaradana kulluk edenlerin "cem olmaları" sağlandı ! Sorunların tartışıldığı ve çözüm yollarının araştırıldığı dem'ler "SÖZ", geleneğin yaşatılması ritüeli ise "SAZ" oldu ! "Her ne arar isen kendin de ara" şiarı ; insanı özne olarak öne çıkaran , güven ve inisiyatifi geliştiren , dayanışma kolonlarını güçlendiren bir "YOL" oldu ! "Bir ben vardır benden içeru" deyişi "töz'den gerçeğe doğru" bir kavrayış biçimini geliştirdi ! "CAN" olma kavramı insan eşitliğinin önünü açtı ! Kibir ve azametin yok edilmesi, "mistik maya" ile örgülenmiş bu dini-felsefi öğretinin ışığa doğru uzun yolculuğunun temeli oldu ! Hoşgörü ve empati , öğretinin ruhuna egemen oldu ! "MUSAHİP" lik müessesesi , toplumsal dayanışmayı ve "gönüllü denetim" i elzem kıldı ! Bu yanıyla sosyolojik taban "Can'lık" temelin de bir arada tutuldu ! "Yetmiş iki milleti bir potada eriten, hepsini bir gören" perspektifli enternasyonalist bir öğreti olarak kendini korudu ! Gelenek-görenek'lerle ve sözlü anlatılarla günümüze kadar geldi ! Alevilik ne bir reform 'dur, ne de tamı tamına metafizik bir öğreti ! Bilgi'yi , "sınadıktan sonra tecrübeyle birleştiren" bir yöntemi temel alanlar ve de onların ışığa doğru sonsuz yürüyüşleri !.. "Çok özel bir düşünüş ve yaşam biçimine" derin saygılarımla !...